اعتیاد به اینترنت، توهم‌زاست

یک روان‌شناس معتقد است: اعتیاد به اینترنت مى‌تواند در حالى که انسان‌ها را از نظر الکترونیکى به‌هم پیوند دهد، از طریق ایجاد توهم اتحاد و همبستگى با تکنولوژى‌هاى اطلاعاتى، ارتباط چهره به چهره فرد با انسان‌هاى دیگر را قطع کرده و این امر باعث کاهش روابط انسانى و همبستگى اجتماعى خواهد شد.
 
محمد‌ جعفری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب، اظهار کرد: اعتیاد به اینترنت از مواردى است که بسیارى از کاربران را اسیر خود مى‌سازد؛ جذابیت‌هاى خاص اینترنت باعث مى‌شود تا نوجوانان مجذوب آن شده و ساعت‌ها وقت خود را پاى کامپیوتر بگذرانند که این معضل، نوجوانان را از دیگر فعالیت‌هاى اجتماعى باز می‌دارد.
 
وی تصریح کرد: متأسفانه هنوز بسیارى از خانواده‌هایى که امکان دسترسى به اینترنت را براى کودکان و نوجوانان خود فراهم کرده‌اند، تصور صحیحى از خطرات این موضوع ندارند و علت این امر نیز ناآگاهى خانواده‌ها از تهدیدات بالقوه اینترنت است، چرا که تهدیدى که از طریق وب متوجه وضعیت فرهنگى خانواده است، هنوز آن‌طور که باید شناخته شده نیست.

این روان‌شناس، تبدیل شدن یادگیرى کامپیوتر به مساله‌اى ضرورى در جامعه را از مهم‌ترین دلایل اعتیاد به اینترنت برشمرد و تأکید کرد: با القای این مساله که بدون داشتن تسلط کافى بر کامپیوتر و اینترنت، کار و زندگى امکان‌پذیر نیست، کودکان و نوجوانان نیز برای عقب نماندن از هم‌سالان خود، فعالیت‌های به‌سزایی در این زمینه انجام می‌دهند.
 
جعفری، یادآور شد: کودکان و نوجوانان نسبت به افراد میان‌سال از اشتیاق و جرأت بیشترى براى کنجکاوى در کامپیوتر و اینترنت برخوردار بوده و راحت‌تر با پندارها و باورهاى متعارف کنار مى‌آیند که این نیز می‌تواند دلیل دیگری از بروز اعتیاد به اینترنت باشد.
 
وی تأکید کرد: اینترنت مزایا و امکانات بى‌شمارى را فراروى عموم به‌ویژه قشر نوجوان قرار مى‌دهد، اما از سوی دیگر، داراى تأثیرات منفى نیز می‌باشد که در صورت توجه نکردن به آن، سلامت این نسل و در نهایت سلامت جامعه را به خطر خواهد انداخت.
 
این کارشناس، ادامه داد: امروزه سایت‌هاى غیراخلاقى به یک معضل جدى در اینترنت تبدیل شده‌اند؛ این سایت‌ها با ارایه مطالب و تصاویر غیراخلاقى و مستهجن، سلامت روانى جوامع را به خطر می‌اندازند.
 
وی به رواج چت در میان نوجوانان اشاره کرد و گفت: اتاق‌هاى گفت‌وگو یا چت در اینترنت از موارد مورد استفاده بسیارى از نوجوانان است، چرا که این اتاق‌ها محل مناسبى براى ملاقات و گفت‌وگو با سایر کودکان و نوجوانان در سراسر جهان است، اما سوءاستفاده‌هاى بسیارى از سوى افراد شیاد در این اتاق‌ها صورت مى‌گیرد که از جمله آنها مى‌توان به ارائه اطلاعات نادرست، سوءاستفاده از اطلاعات دیگران، به دام انداختن نوجوانان و سوءاستفاده از آنان از طریق برقرارى ارتباط با آنان و گذاشتن قرار ملاقات اشاره کرد.
 
جعفری با بیان این‌که اینترنت امکان گمنامى را براى افراد فراهم می‌سازد، خاطرنشان کرد: این مساله باعث خواهد شد تا برخى افراد به ارایه اطلاعات نادرست به دیگران و گمراه کردن آنها بپردازند، روابط بین افراد در اینترنت مجازى و در سطح بوده و از عمق برخوردار نیست، این نوع ارتباطات فاقد مشخصه‌هایى همانند مجاورت مادى، تماس منظم، اثرگذارى عمیق و تبادل اطلاعات درباره بافت اجتماعى است.
 
این روان‌شناس تصریح کرد: یکى از مشکلاتى که روان‌پزشکان در مورد کودکانى که ساعت‌هاى متوالى در اتاق‌هاى گفت‌وگو حضور دارند عنوان مى کنند، درگیرى ذهنى این افراد در اثر ساخت تصاویر ذهنى از مطالبى است که در این اتاق‌ها رد و بدل مى‌شود که در برخى موارد باعث بیمارى‌هاى روانى و از جمله افسردگى مى‌گردد.
 
وی به اقدامات پیش‌گیرانه در این راستا اشاره کرد و گفت: والدین در درجه اول باید اطلاعات خود را در زمینه رایانه و اینترنت افزایش داده و از آخرین تحولاتى که در این زمینه صورت مى‌پذیرد، مطلع شوند.
 
جعفری ادامه داد: در اغلب کشور‌هاى توسعه‌یافته، سازمان‌ها و مؤسساتى براى نظارت بر اینترنت و راهنمایى کاربران اینترنتی به خصوص کودکان و نوجوانان به وجود آمده است که این مؤسسات به انجام اقداماتى از قبیل آگاه ساختن و آموزش کاربران اینترنت درباره ضرر و زیان‌هاى احتمالى اینترنت و تعیین راه‌کار‌هایى براى جلوگیرى از این ضرر و زیان‌ها اشاره مى‌کنند.
 
 
این کارشناس خاطرنشان کرد: کودکان نسل امروز وقتى به سن بلوغ مى‌رسند، به‌راحتى با طرز کار وسایلى که به سرعت راهى بازار مى‌شوند آشنا شده و متناسب با سرعت پیشرفت دانش، خود را به آخرین دانش روز مجهز مى‌کنند، لذا نسل آینده نسلى است که با کامپیوتر و اینترنت و دیگر فناورى‌هاى نوین ارتباطى بزرگ شده و به شدت به آنها وابسته مى شود، چرا که این امر سبب خواهد شد تا والدین، مدیران و برنامه‌ریزان بخش‌هاى مختلف فرهنگى و آموزشى، از هم‌اکنون به فکر چاره‌اندیشى در خصوص تبعات منفى این فناورى‌ها و مهم‌تر از همه، اینترنت باشند.
 
وی خطاب به خانواده‌ها، افزود: والدین باید با کودکان و فرزندان خود درباره مضرات احتمالى اینترنت صحبت کنند. در برخى از کشور‌هاى توسعه‌یافته به والدین توصیه مى‌شود که قبل از آنکه فرزندانشان با اینترنت شروع به کار کنند، باید به کودکان و نوجوانان آموخت تا هیچ وقت اطلاعات و عکس‌هاى شخصى و خانوادگى خود را به‌ویژه در اتاق‌هاى گفت‌وگو در اختیار کسى قرار ندهند.
 
این کارشناس اظهار کرد: چنانچه کودکان در هنگام کار با اینترنت خطایى را مرتکب شوند، نباید آنها را به لغو یا ممانعت از دسترسى به اینترنت تهدید کرد، چرا که این‌گونه تهدیدها باعث افزایش حس پنهان‌کارى کودک شده و کم‌کم مسایلى را که با آنها روبه‌رو مى‌شوند، با والدین در میان نخواهند گذاشت.
 
وی خاطرنشان کرد: باید از کودکان و نوجوانان خواسته شود تا از ثبت‌نام در سایت‌ها، ایجاد صندوق‌پستى و تکمیل فرم‌هایى نامشخص بدون اطلاع والدین خوددارى کنند، همچنین از باز کردن نامه‌هایى که فرستنده آن را نمى‌شناسند، پرهیز کنند.